ویژگی‌های اخلاقی امیرالمومنین امام علی علیه‌السلام در خانواده (1)

روش همسرداری امیرمومنان علی علیه‌السلام

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی حج،‌ حضرت، همواره خوش اخلاقی و خوی نیکو را موجب و ایجاد کننده محبت و دوستی معرفی می‌کند. [۱] ولی در مقابل، بد اخلاقی و بد خویی را همنشین بد می‌داند، [۲] آن را باعث تباه شدن و از بین رفتن زندگی و موجب اذیت و آزار انسان به حساب می‌آورد. [۳]

حضرت که خود در دامان پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله است، از آن بزرگوار آموخته است که رمز پیروزی و موفقیت در زندگی، به خصوص در کانون گرم خانواده، داشتن اخلاق و خوی نیکو و پسندیده است.

دو نکته اساسی خانواده‌ علوی امام علی علیه‌السلام و فاطمه سلام‌الله‌علی‌ها این است که هر دو از چشمه سار وحی سیراب شده و توسط پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله، تربیت و پرورش یافته‌اند. لذا از جهت اخلاقی، آن دو بزرگوار بسیار به هم نزدیک و شبیه هم هستند و با یکدیگر توافق کامل دارند و دید و بینش هر دو به زندگی، یکی است؛ بدین جهت رابطه‌ای که با یکدیگر برقرار کرده‌اند، همراه با محبت، مهربانی، صفاو وفاداری به همدیگر و احترام متقابل است.

آن دو، به خُلق و خُوی هم آشنا هستند و چه زیباست این وصلت و رشته‌ پیوند خانوادگی که میان آنان که هیچ چیز آن را سُست و متزلزل نمی‌سازد؛ زیرا حضرت علی علیه‌السلام، حضرت فاطمه سلام‌الله‌علی‌ها را به خوبی می‌شناسد و برای او احترامی در خور قائل است.

حضرت علی علیه‌السلام، به خوبی می‌داند که فاطمه سلام‌الله‌علی‌ها، از بزرگان زنان عالم و نوری از انوار پیامبر اعظم صلی‌الله‌علیه‌وآله است و نیز به خوبی آگاه است که اگر یکی از ویژگی‌ها نصیب زن دیگری ‌می‌شد، شایسته هر نوع تعظیم و تکریم بود تا چه رسد به فاطمه سلام‌الله‌علی‌ها که خود داراری همه آن فضیلت‌هاست.

حضرت فاطمه سلام‌الله‌علی‌ها نیز منزلت و مقام عالی شوهر را می‌دانست و او را محترم می‌شمرد؛ آن چنان که زن مسلمان، به پیشوای خویش احترام می‌کند؛ زیرا فاطمه سلام‌الله‌علی‌ها به مقام حق علی علیه‌السلام، چنان که باید و شاید، آشنا بود و از او پیروی می‌کرد، او می‌دانست که حضرت علی علیه‌السلام، صاحب مقام ولایت و خلافت بزرگ و امامت است.

حضرت، برادر رسول خدا صلی‌‎الله‌علیه‌وآله و خلیفه‌، وارث و وصی آن بزرگوار و از همه‌ مردم پیشگام‌‌تر در اسلام و دارای علم و کمالات در فضایل بی‌شمار است. با توجه به همین شناخت و کانون پر از مهر و عاطفه‌ خانوادگی بود که امام علی علیه‌السلام می‌‌فرمود: «به خدا سوگند که در همه عمر زندگی مشترک، هرگز به فاطمه خشم نگرفته و هرگز او را به کاری وادار نساختم... و او نیز به من هرگز خشم نگرفت و در هیچ کاری مرا نافرمانی نکرد. او به گونه‌ای بود که هر‌گاه به او می‌نگریستم غم‌ها و اندوه‌هایم زدوده می‌شد.» [۴]

در روایتی آمده است که پیغمبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله، امور مربوط به این کانون گرم را میان امام علی علیه‌السلام و فاطمه سلام‌الله‌علی‌ها تقسیم کرده بود؛ به این شکل که علی علیه‌السلام، موظف بود کارهای بیرون از خانه را انجام دهد و فاطمه سلام‌الله‌علی‌ها، به امور داخل خانه می‌رسید و از تقسیم کار، بسیار راضی و خشنود بود. [۵]

با این حال، امام علی علیه‌‍‌السلام، در خانه نیز به فاطمه سلام‌الله‌علی‌ها، کمک می‌کرد و از بار سنگین کارهای داخل خانه که بر دوش او بود، می‌کاست. حضرت در خانه، عدس پاک می‌کرد، خانه را جارو می‌زد و در آسیاب کردن جو به فاطمه سلام‌الله‌علی‌ها یاری می‌داد. [6]

گفته شده است، روزی پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله به خانه علی علیه‌السلام و فاطمه سلام‌الله‌علی‌ها آمد و دید آنان مشغول آسیاب کردن هستند؛ فرمود: «کدام یک از شما بیشتر از دیگری خسته شده است؟ حضرت علی پاسخ داد:‌ای رسول خدا! فاطمه خسته‌تر است. پیامبر کنار علی علیه‌السلام قرار گرفت و به کمک او به آرد کردن جو مشغول شد.» [۷]

در روایتی نیز به نقل از امام علی علیه‌السّلام، آمده است: «روزی پیغمبراکرم صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌ به خانه ما آمدند، در حالی که حضرت فاطمه سلام‌الله‌علی‌ها در کنار دیگی نشسته بودند و غذا را طبخ می‌کردند و من هم عدس پاک می‌کردم؛ پیغمبر اکرم مرا را در این حالت دید و به من فرمود:‌ای علی! از من بشنو و من جز آنچه خداوند فرمان داده چیزی نمی‌گویم. هر مردی که در منزل به زنش کمک کند، به عدد هر موی بدنش عبادت یک سال که روز‌ها را روزه گرفته و شب‌ها را به عبادت مشغول بوده به او داده می‌شود و خداوند بزرگ به او پاداش صابران را عطا می‌کند؛ همانند پاداشی که به حضرت داوود، یعقوب و عیسی علیهم‌السّلام عطا کرد.» [۸]

امام جعفر صادق علیه‌السلام می‌فرماید: «امیر مؤمنان [علی علیه‌السلام] به خانه هیزم و آب می‌آورد و جارو می‌کرد و فاطمه آسیاب و خمیر می‌کرد و نان می‌پخت.» [۹]
امام هیچ وقت، از یاری و کمک به فاطمه سلام‌الله‌علی‌ها، در خانه و بیرون از خانه، کوتاهی نکرد و مقررات اسلامی را در مورد او نادیده نگرفت و در هر حال مدافعش بود. [۱۰]

حضرت علی علیه‌السلام در مورد حقوق همسران می‌فرمود: «مبادا بر زنان خود ستم روا دارید و آنان را از حق خویش محروم سازید. هر کس به اندازه‌ یک درهم گوشت برای همسر و فرزندان خویش خریداری کند، مانند کسی است که برده‌ای از فرزندان اسماعیل علیه‌السلام را آزاد ساخته است.» [۱۱]

                 ----------------------------------------------------

منبع:
1. غرر الحکم و دررالحکم، ص ۱۹۰
2 . همان، ص ۲۹۹
3 . همان، ص ۲۹۹
4 . بحار الانوار، ج ۴۳، ص ۳۱
5 . وسائل الشیعه، ج۱۴، ص ۱۲۳
۶.  بحار الانوار، ج ۴۳، ص ۵۰
۷ . تنبیه الخواطر، ج ۲، ص ۲۳۰
۸ . جامع الاخبار، فصل ۵۹
۹ . الکافی، ج ۵، ص ۸۶

10 .  بحار الانوار، ج ۷۷، ص ۴۰۸ و ۴۰۷
۱۱‌ . همان، ج ۷۸، ص ۳۲