متن نامه رسول خدا (ص) به نجرانیان

درباره این نامه و محتوی و مطالبی که در آن بوده در تاریخ به صورت های مختلف ثبت شده است که به چند صورت آن اشاره می کنیم:

1) سیوطی در تفسیر الدر المنثور می نویسد: که پیامبر اکرم (ص) پیش از نزول سوره طس سلیمان (سوره نمل) به اهل نجران نوشت.

بسم الله الرحمن الرحیم

من محمد رسول الله الی اسقف نجران و اهل نجران ان اسلمتم فانی احمد الیکم الله اله ابراهیم و اسحاق و یعقوب. اما بعد فانی ادعوکم الی عباده الله من عباد العباد و ادعوکم الی ولایه الله و من ولایه العباد فان ابیتم فالجزیه فان ابیتم قفد اذنتکم بحرب و السلام.

به نام خداوند بخشنده مهربان

به نام خدای ابراهیم و اسحاق و یعقوب از محمد رسول خدا (ص) به اسقف نجران و اهل نجران، اگر مسلمان شدید من درباره شما به خدای ایراهیم و اسحاق و یعقوب حمد می کنم. (برای ایمان آوردن شما، خدا را سپاس می گذارم چون بدون خون ریزی و تلفات جانی و مالی انجام پذیرفت.) اما بعد من شما رو از عبادت کنندگان به عبادت خدا و از ولایت بندگان به ولایت خدا دعوت می کنم؛ اگر پذیرفتید چه بهتر، اگر ابا نمودید آماده جزیه و در غیر این صورت مهیای جنگ شوید و السلام.

2) شبیه نامه فوق با اضافه آیه: قل یا اهل الکتاب تعالوا الی کلمه سواء بیننا و بینکم الا نعبد الالله و لا یتخذ بعضنا اربابا من دون الله فان تولوا فقولوا شهدوا بانا مسلمون.

بگو ای اهل کتاب! بیایید به سوی سخنی که میان ما و میان شما یکسان است؛ که جز خداوند یگانه را نپرستیم و چیزی را همتای او قرار ندهیم؛ وبعضی از ما، بعضی دیگر را «غیر از خدای یگانه» به خدایی نپذیرد هرگاه (از این دعوت) سر باز زنید بگو: گواه باشیدکه ما مسلمانیم.

توضیح اینکه نامه اولی را که بیشتر مورخین، بعد از نزول سوره نمل آورده اند بعضی از آنها فرستادن نامه را پیش از نزول سوره طس سلیمان نوشته اند؛ مانند بیهقی در کتاب دلایل النبوه و غیر از او، ولی نویسنده کتاب (مکاتیب النبی) آن را با دلایل زیر رد کرده است:

1) به اتفاق مفسرین سوره طس سلیمان از سوره های مکی است؛ پیغمبر در آن زمان در موقعیتی نبود که بتواند چنین نامه هایی را بنویسد در حالیکه مسلمانها از ترس جان خود، به اطراف هجرت می کردند.

2) در آن زمان ترسیدن نجرانیها هم قابل قبول نیست چون حضرت در مکه قدرت آنچنانی نداشتند.

3) دستور جزیه در مدینه آمده است چون اسلام پیشرفت کافی داشت و می توانست حرف خود را به کرسی بنشاند و دلایل دیگر.

پس روایتی که ارسال نامه ها را به کسری و قیصر و جز آن دو، در حدود سال هفتم هجرت ذکر کرده است به نظر صحیح می آید، یا آنطور که در روایت سید ابن طاووس تصریح کرده است پس از فتح مکه که اسلام در اوج قدرت خود بود، نوشته شده باشد و ضمنا اکثر مورخین آمدن نجرانیها را در سال دهم هجرت ثبت کرده اند.