مـباهـلـه

پاسخ به شبهه وهابیت درباره آیه اولی الامر

چهارشنبه, ۲۴ شهریور ۱۳۹۵، ۰۸:۰۰ ق.ظ
Image result for ‫آیه اولی الامر‬‎
در آیه شریفة «یا ایها الذین آمنوا اطیعواالله و اطیعوا الرسول و اولی الامر منکم‏  فان تنازعتم فی شی‏ء فردوه الی الله و الرسول إن کنتم تؤمنون بالله و الیوم الاخر» (1) ابتدا امر به اطاعت از خدا، رسول و اولی الامر شده است، اما بعداً فقط خدا و رسول، مرجع حل تنازع معرفی شده‏ اند نه اولی الامر، که این مطلب دلیل بر غیر معصوم بودن اولی الامر است؟
 

جواب اجمالی:

طبق نظر مفسران، آیة مذکور بنفسه دلالت بر عصمت اولی‏ الامر دارد و مقصود از اولی‏ الامر، طبق روایات شیعه و اهل سنت، ائمه اهل بیت- علیه السلام- می‏ باشند که علاوه بر آیة مورد بحث، دلائل دیگر عقلی و نقلی مانند: آیه تطهیر و حدیث ثقلین و ... بر عصمت آنان دلالت می ‏کند. اما مقصود از «متنازع فیه» که در آیه اشاره شده است، برخی معتقدند که مراد از «متنازع فیه» احکام کلی دین است، و به نظر بعضی دیگر، تعیین خود اولی‏ الامر است و نظر بهتر و جامع آن است که؛ مراد از «متنازع فیه» هر چیزی است که اولی الامر در آن استقلال ندارند.
در هر صورت شیعه به این آیه عمل نموده است، ولی اهل سنت از آن اعراض کرده‏ اند.

جواب تفصیلی:

اولًا:

خود همین آیه شریفه چنانکه مفسران شیعه (2) و اهل سنت (3) با صراحت بیان کرده‏ اند، دلالت بر عصمت اولی‏ الامر می ‏کند زیرا در آن اطاعت از اولی الامر، با «و» که نشانگر اجتماع و اشتراک حکم قبل و بعد از خودش است، به اطاعت از رسول اکرم- صلی الله علیه و آله- عطف شده است و با یک صیغه و بدون هیچ قید و شرطی امر به اطاعت آنها (رسول و اولی‏ الامر) شده است «أَطِیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ» و این نشانگر یکسانی اطاعت آن دو می‏ باشد. و مسلماً پیامبراکرم- صلی الله علیه و آله- معصوم است: «ما ینطق عن الهوی ان هو الاوحی یوحی» (4) پس «اولی الامر» نیز معصومند و اگر معصوم نبودند امر به اطاعت از آنها و رسول با یک صیغه و بدون قید و شرط نمی‏ شد بلکه مانند اطاعت از والدین، جدا و مقید به عدم معصیت می ‏شد. (5) چنانکه حضرت علی- علیه السلام- می‏ فرمایند «... و انّما امر بطاعة اولی الامر لأنهم معصومون مطهرون و لا یأمرون بمعصیة» یعی فقط به این جهت که اولی الامر معصوم و پاکند و امر به معصیت نمی ‏کنند، امر به اطاعت آنها شده است. (6)

ثانیاً:

طبق آنچه گذشت اولی الامر معصومند و چون هیچ یک از اهل حل و عقد معصوم نیستند پس نمی‏ توانند اولی الامر باشند بلکه طبق روایات شیعه (7) و اهل سنت، (8) اولی الامر، ائمه اهل بیت- علیه السلام- می‏ باشند چنانکه محمد بن ابراهیم جوینی از علمای اهل سنت طبق نقل کتاب شبهای پیشاور از کتاب او فرائد السمطین گفته است: «طبق آنچه از رسول خدا- صلی الله علیه و آله- به ما رسیده مراد از «اولی الامر» در آیه شریفه علی بن ابی طالب- علیه السلام- و اهل بیت رسول خدا- صلی الله علیه و آله- است.» (9) که جهت اختصار به یک روایت اکتفا می‏ شود؛ در ینابیع المود تألیف قندوزی- عالم سنی- از امام صادق (ع) در مورد آیه مورد بحث چنین نقل می ‏کند: «اولی الامر هُم الائمةُ اهل البیت «علیهم السلام» «یعنی اولوالامر، همان ائمه اهل بیت- علیهم السلام- می‏ باشند». (10)

ثالثا:

ادله دیگری بر عصمت اولی الامر (/ ائمه اهل البیت (ع)) وجود دارد که بعضی عبارت است از:
1- دلیل عقلی: در کشف المراد پنج دلیل ذکر شده (11) که کوتاهترین آنها چنین است: «اگر خطا از امام) اولی ‏الامر (صادر شود انکار آن واجب است و این با امر به اطاعت مطلق او در آیه «اطیعو الله» در تضاد است.» (12)
2- آیه تطهیر: «انما یریدالله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا» یعنی « خداوند می‏ خواهد پلیدی و گناه را از شما اهل ‏بیت دور کند و کاملًا شما را پاک سازد». (13) اراده در آیه، تکوینی است زیرا اراده تشریعی اختصاص به اهل بیت ندارد بلکه خدا می‏ خواهد همه پاک باشند، (14) و از آنجایی که اگر اراده خدا به چیزی تعلق بگیرد، حتما واقع می‏ شود. (15) عصمت و پاکی اهل بیت- علیهم السلام- نیز محقق شده است و طبق روایات فراوانی که از شیعه (16) و اهل سنت (17)
نقل شده مقصود از اهل بیت پیامبر اکرم- صلی الله علیه و آله- حضرت علی، حضرت فاطمه، امام حسن و امام حسین- علیهم السلام- می ‏باشد. مثلا صحیح مسلم از عائشه نقل می‏ کند که
«پیامبر در صبحی خارج شد در حالی که عبائی موئین سیاه به دوش داشت پس حضرت حسن بن علی- علیه السلام- آمد. حضرت او را زیر عبا برد سپس حضرت حسین- علیه السلام- آمد و زیر عبا رفت پس حضرت فاطمه- سلام الله علیها- آمد و حضرت او را زیر عبا برد، سپس حضرت علی- علیه السلام- آمد و حضرت او را زیر عبا برد، آنگاه قرائت فرمود: انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا» (18)
3- حدیث ثقلین: این حدیث متواتر بین شیعه و اهل سنت است و روایات فراوانی با عبارات مختلف و وحدت معنی، ذکر شده است که پیامبر (ص) فرموده ‏اند: «من دو چیز گران بها در میان شما باقی می گذارم تا زمانی که به آن دو پناهنده شوید گمراه نخواهید شد: کتاب خدا و عترتم که خاندان من هستند؛ این دو از هم جدا نمی ‏شوند تا در کنار حوض بر من وارد شوند؛ بنگرید در مورد آنها چگونه جانشین من می‏ گردید؟» (19) و چیزی که از قرآن جدا نشود و همسنگ آن، باشد در لزوم پیروی از آن همانند قرآن معصوم خواهد بود چنانکه حتی قندوزی عالم سنی از ابن عباس نقل می کند که گفت: «شنیدم رسول الله (ص) فرمود: «انا و علی و الحسن و الحسین و تسعه من ولد الحسین مطهرون معصومون» یعنی «من، حضرت علی، حضرت حسن و حسین حسین و نُه تن از فرزندان حسین- علیهم السلام- پاک و معصوم هستیم» (20)

رابعا:

با اینکه اولی الامر معصومند ولی در آیه، مرجع حل اختلاف خدا (قرآن) و پیامبر اکرم- صلی الله علیه و آله- (سنت او) معرفی شده است نه اولی الامر زیرا:
الف) برخی معتقدند: مقصود از نزاع، نزاع در احکام است (21) و چون که اولی الامر قانون گذار و مشرّع نیستند. حل نزاع به آنان ارجاع داده نشده است. چنانکه از امام باقر- علیه السلام- در مورد آیه «اطیعواالله و اطیعوا الرسول و اولی الامر منکم» چنین نقل شده است که فرمودند: «هی فی علی و فی الائمه جعلهم الله مواضع الانبیاء غیر انهم لا یحلون شیئا و لا یحرمونه» یعنی: «این آیه در مورد حضرت علی- علیه السلام- و ائمه- علیه السلام- است که خدا آنان را به جای پیامبران قرار داده، جز اینکه ایشان چیزی را حلال یا حرام نمی ‏کنند (22)» به همین جهت حضرت علی- علیه السلام- می ‏فرمایند: «... ولکم علینا العمل بکتاب الله تعالی و سیره رسول الله (صلی الله علیه و آله) و القیام بحقه و النعش لسنته، «حقی که شما بر گردن ما دارید، عمل کردن به کتاب خدا و سنت پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) و قیام به حق و برپاداشتن سنت اوست.» (23)
ب) محمد جواد مغنیه (ره) معتقد است علت عدم ارجاع به آنها این است که چون نزاع ممکن است بر سر تعیین خود اولی الامر باشد- چنانکه واقع شد- بنابراین ارجاع به آنها بی‏فایده است. (24) یعنی اگر بر سر تعیین اولی‏الامر نزاع داشتید به خدا و رسول مراجعه کنید و از پیش خود اولی الامر تعیین نکنید؛ که این معنا با سیاق آیه نیز متناسب است که «و ان تنازعتم» بعد از «اولی الامر منکم» آمده است.
ج) نظر بهتر که جامع دو نظر قبلی است، نظر مرحوم علامه طباطبایی است؛ ایشان معتقدند:
خدا در این آیه به مسلمانان دستور داده تا در هنگام نزاع در اموری که اولی الامردر آن استقلال ندارند و رفع نزاع به دست آنها نیست، به خدا (قرآن) و رسول (سنّت او) مراجعه کنند تا رفع نزاع شود. (25)
 تعیین احکام و اولی الامر از مصادیق مهم آن می‏ باشد؛ بلکه با توجه به اینکه خدا با حکم تشریعی اطاعت از اولی الامر را به جهت عصمت‏شان در ردیف اطاعت از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) قرار داده، لازمه این فرمان این است که آنها گر چه مشرّع نیستند اما سخنان‏شان، خبر از قرآن و سنت نبوی است؛ پس لازم است علاوه بر امور اجرایی، در هنگام نزاع در احکام کلی اسلام نیز به آنان مراجعه شود تا آنان حکم واقعی را از طرف خدا و پیامبر (ص) بیان کنند:؛ چنانکه پیامبر (ص) می ‏فرمایند: «شرکای من کسانی هستند که خدا آنها را قرین خود و من کرده و در مورد آنها نازل کرده این آیه را «یا ایها الذین ...» (26) و بعد می ‏فرماید: «فان خفتم تنازعاً فی أمرنا فارجعوا الی الله و الرسول و اولی الامر»، اگر از نزاع در مورد چیزی ترسیدید، آن را به خدا و رسول و اولی الامر بازگردانید.»
علی (علیه السلام) عرض کرد: ای پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) آنها کیانند؟ فرمود: «انت اولهم» تو اولین آنها هستی، (27) بنابراین تنها در تعیین اولی الامر است که دیگر نمی توان به خود آنها مراجعه کرد، در هر صورت، شیعه امامیه به این آیه عمل کرده است زیرا در تعیین اولی الامر و احکام به خدا و پیامبر خدا (صلی الله علیه وآله) رجوع کرده است. اما اهل سنت به آن پشت پا زده اند زیرا در تعیین اولی الامر به جای مراجعه به خدا و پیامبر (صلی الله علیه وآله) به اجماع اهل حل و عقد و ... رجوع کردند، و در تعیین و فهم احکام نیز به جای مراجعة به خدا و پیامبر خدا (صلی الله علیه وآله) به قیاس، استحسان و ... مراجعه کردند.
پس بر عصمت اولی الامر، ادلة دیگری وجود دارد و عدم ارجاع هم دلیل بر عدم علت نیست بلکه دارای وجد می‏ باشد و در پایان این سئوال باقی می ‏ماند که چگونه اهل سنت با وجود این همه دلیل و مدرک، در عظمت و عصمت اهل بیت (علیهم السلام) از آنها دست کشیده ‏اند و از کسانی دنباله‏ روی می‏ کنند که معصوم نیستند و حتی در مذّمت و توبیع آنها روایات متواتری وجود دارد. درحالیکه آنها را توجیه می‏ کنند!!

پی نوشت ها:

 (1). نساء/ 59.

 (2). مانند: فضل بن حسن؛ طبرسی، مجمع البیان، (بیروت: دارالمعرفه، بی‏نوبت چاپ، بی‏تا)، ج 4 3، ص 100. و علامه سید محمد حسین، طباطبائی، المیزان فی تفسیر القرآن، (قم: اسماعیلیان، چاپ پنجم، 1371)، ج 14، ص 391.
 (3). مانند: فخر، رازی، التفسیر الکبیر؛ (بیروت: داراحیاء التراث العربی، چاپ سوم، بی‏تا)، ج 1، ص 144، و محمد، عبده و سیده محمد و رشید رضا، تفسیر المنار (بیروت: دارالمعرفه، چاپ دوم، 1493 ه-. ق)، ج 5، ص 185.
 (4). نجم/ 4 3.
 (5). رک: عنکبوت/ 8.
 (6). شیخ صدوق، علل الشرایع، بی جا: مؤسسه دارالحجه للثقافه؛ چاپ اول، 1416 ه- ق)؛ ص 150.
 (7). رک: مجمع البیان، همان، ص 414 408.
 (8). رک: سلماین بن ابراهیم، قندوزی، ینابیع الموده، (کاظمیه: داراکتب العراقیه، چاپ هشتم، 1385)، ص 117 114. و عبیدالله، حاکم حسکانی حنفی نیشابوری، شواهد التنزیل، تحقیق و تعلیق محمد باقر محمودی؛ (تهران: موسسه الطبع و النشر التابعه لوزاره الثقافه و الارشاد الاسلامی، چاپ اول، 1411 ه- ق)، ج 1، ص 191 189.
 (9). سلطان الواعظیان، شیرازی، شبهای پیشاور، (تهران: دارالکتب الاسلامیه، چاپ پنجم، 1372)، ص 988.
 (10). ینابیع المودإ، همان، ص 115.
 (11). رک: علامه حلی (ره)، کشف المراد فی شرح تحدید الاعتقاد، تحقیق حسن، حسن زاده، آملی، (قم موسسه النشر الاسلامی، نوبت چاپ، بی‏تا). ص 365 364.
 (12). همان، ص 364.
 (13). احزاب/ 33.
 (14). رک: آیت الله، ناصر، مکارم و دیگران، تفسیر نمونه، (تهران: دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم 1363)، ج 17، ص 292.
 (15). رک: نحل/ 40 و یس/ 82.
 (16). رک: مجمع البیان، همان، ج 8 7، ص 560 559، و تفسیر المیزان، همان، ج 16، ص 319 316.
 (17). رک: مسلم بن الحجاج، التشیری النیسابوری، صحیح مسلم بشرح النروی، (بیروت: دار احیاء التراث العربی چاپ سوم، بی‏تا، ج 16 15، ص 195 194. و جلال الدین عبدالرحمن، السیوطی الدر المنثور، (قم، کتابخانه آیت الله العظمی مرعشی نجفی، بی‏نوبت چاپ 1404 ه-. ق، ج 5، ص 199 198. و قواعد التنزیل، همان، ج 2، ص 139 18، تعداد 138 عدد روایت ذکر کرده اند در این مورد و محمد بن الاثیر؛ الجزری، جامعه الاصول فی احادیث الرسول؛ دارالفکر چاپ دوم، 1403 ه-. ق، ج 5، ص 351، 352، ج 8، ص 650. ج 9، ص 155.
 (18). صحیح مسلم، هما.
 (19). رک: مجمع البیان، همان ج 2 1، ص 805 و المیزان، همان، ص 378. و صحیح مسلم، همان. و تفسیر کبیر فخر رازی همان، ج 8، ص 163 و حاکم نیشابوری، مستدرک الحاکم، همراه با تلخیص ذهبی؛ (بیروت: دارالمعرفه، بی‏نوبت چاپ، بی‏تا) ج 3، ص 109 و محمد بن عیسی بن سوره؛ الجامع الصحیح، (بیروت: دارححیاء التراث العربی، بی‏نوبت چاپ، بی‏تا. ج 5، ص 663 662.
 (20). ینابیع الموده، همان. ص 445.
 (21). رک: تفسیر نمونه، هما، ج 3، ص 441.
 (22). سید هاشم، بحرانی، ابرهان فی تفسیر القران (قم: پارسایان، چاپ دوم، 1379)، ج 1، ص 385.
 (23). نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی، (قم: پارسایان، چاپ دوم، 1379)، خطبه 169، ص 322.
 (24). رک: محمد جواد، مغنیه، التفسیر الکاشف، (بیروت: دارالعلم للملایین، چاپ چهارم، 1990 م)، ج 2، ص 362.
 (25). رک: المیزان فی تفسیر القرآن، همان، ج 4، ص 402 401.
 (26). نساء/ 59.
 (27). شواهد التنزیل، همان، ج 1، ص 198.
منبع: پاسخ به شبهات،ج 1.
موافقین ۱ مخالفین ۰ ۹۵/۰۶/۲۴
پیام غدیر

نظرات  (۴)

Really no matter if someone doesn't be aware of afterward
its up to other users that they will assist,
so here it takes place.
۰۵ شهریور ۹۶ ، ۰۷:۰۳ http://chaturbatetokenshack.online/
Your mode of explaining the whole thing in this paragraph is
in fact good, all can without difficulty know it, Thanks a lot.
پاسخ:
Thank God I could provide useful content
Thank you too
با سلام وبلاگ شما دنبال شد لطفا وبگاه تخصصی قرآن تی وی را دنبال کنید با تشکر 
درود خدا بر شما
بسیار عالی!